Sinh mổ ngày càng phổ biến, tuy nhiên, biến chứng nhiễm trùng vết mổ vẫn là mối lo ngại cho nhiều sản phụ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin hữu ích về nguy cơ, nguyên nhân và cách nhận biết nhiễm trùng vết mổ sau sinh để giúp sản phụ theo dõi và chăm sóc vết mổ một cách tốt nhất.
☰ MỤC LỤC
1. Nguy cơ và nguyên nhân gây nhiễm trùng vết mổ sau sinh
Sinh mổ là một phương pháp sinh nở phổ biến hiện nay, tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng vết mổ sau sinh, ảnh hưởng đến sức khỏe và thời gian hồi phục của sản phụ.
Tỷ lệ nhiễm trùng sau sinh có liên quan trực tiếp đến tỷ lệ sinh mổ. Theo thống kê, hiện nay, 30-40% ca sinh diễn ra bằng phương pháp mổ, đồng nghĩa với việc nguy cơ nhiễm trùng cũng tăng cao. Biến chứng này ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, thời gian hồi phục và chi phí điều trị của sản phụ.
1.1. Yếu tố nguy cơ
Nhiễm trùng vết mổ sau sinh chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm:
– Trước mổ:
- Nhiễm khuẩn ối, chuyển dạ kéo dài, khám âm đạo nhiều lần.
- Viêm âm đạo, mắc bệnh lý nền (đái tháo đường, thiếu máu, tiền sản giật, béo phì,…).
- Vết mổ cũ nhiều lần, nhau tiền đạo, nhau cài răng lược.
– Trong mổ:
- Sót nhau, sót màng, thời gian mổ kéo dài, mất máu nhiều.
- Vết mổ cũ dính, rách thêm, máu tụ.
– Sau mổ:
- Vệ sinh không đảm bảo, bế sản dịch.
- Dinh dưỡng kém, vận động ít.
1.2. Nguyên nhân
Vi khuẩn là nguyên nhân chính dẫn đến nhiễm trùng vết mổ sau sinh. Staphylococcus aureus là chủng vi khuẩn phổ biến nhất, bên cạnh đó là Streptococcus, trực khuẩn gram âm và vi khuẩn kỵ khí.
Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua vết mổ, phát triển và gây nhiễm trùng. Các yếu tố nguy cơ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển, bao gồm:
- Hệ miễn dịch suy yếu do mang thai, sinh nở.
- Vết mổ hở, tạo đường xâm nhập cho vi khuẩn.
- Vệ sinh không đảm bảo, môi trường ô nhiễm.
- Dinh dưỡng kém, thiếu hụt vi chất dinh dưỡng.
2. Dấu hiệu nhận biết nhiễm trùng vết mổ sau sinh
Nhiễm trùng vết mổ sau sinh là biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và thời gian hồi phục của sản phụ. Nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm trùng là bước đầu tiên để điều trị kịp thời và hiệu quả.
– Dấu hiệu tại vết mổ
- Sưng đỏ: Vết mổ sưng tấy, nóng rát, đỏ hơn so với vùng da xung quanh.
- Chảy mủ: Vết mổ chảy dịch vàng, xanh hoặc có mùi hôi.
- Đau nhức: Vết mổ đau nhức, có thể lan ra các vùng surrounding.
- Hở mép vết mổ: Vết mổ bị rách, hở, có thể nhìn thấy phần thịt bên trong.
– Dấu hiệu toàn thân
- Sốt: Sốt cao trên 38.5°C, có thể kèm theo rét run.
- Mệt mỏi: Cảm giác uể oải, mệt mỏi, thiếu sức sống.
- Chán ăn: Mất cảm giác ngon miệng, ăn uống kém.
- Buồn nôn, nôn: Có thể xảy ra.
- Tiêu chảy: Đi tiêu phân lỏng nhiều lần trong ngày.
- Đau bụng: Đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội.
- Ra huyết âm đạo bất thường: Ra huyết nhiều hơn bình thường, có mùi hôi.
– Xét nghiệm
- Bạch cầu: Số lượng bạch cầu tăng cao (>12.000/µL) hoặc giảm thấp (<4.000/µL).
- CRP (C-Reactive protein): Tăng cao (>10mg/L) là dấu hiệu của nhiễm trùng.
- Cấy máu: Có thể phát hiện vi khuẩn trong máu.
- Siêu âm: Giúp phát hiện các ổ mủ, dịch trong ổ bụng.
Lưu ý:
– Không phải tất cả các sản phụ bị nhiễm trùng sẽ có đầy đủ các dấu hiệu trên.
– Một số dấu hiệu có thể do nguyên nhân khác, nhưng cần được theo dõi và kiểm tra cẩn thận.
– Khi có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ nhiễm trùng, sản phụ cần:
- Liên hệ ngay với bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.
- Tuyệt đối không tự ý bôi thuốc, đắp lá lên vết mổ.
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc và chăm sóc vết mổ.
Nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm trùng là yếu tố quan trọng giúp điều trị hiệu quả và hạn chế biến chứng. Sản phụ cần thường xuyên theo dõi vết mổ, chú ý đến các dấu hiệu bất thường và liên hệ ngay với bác sĩ khi có nghi ngờ.
Bảng tóm tắt các dấu hiệu nhiễm trùng vết mổ sau sinh
| Dấu hiệu tại vết mổ | Dấu hiệu toàn thân | Xét nghiệm |
| Sưng đỏ | Sốt | Bạch cầu: >12.000/µL hoặc <4.000/µL |
| Chảy mủ | Mệt mỏi | CRP: >10mg/L |
| Đau nhức | Chán ăn | Cấy máu: Phát hiện vi khuẩn trong máu |
| Hở mép vết mổ | Buồn nôn, nôn | Siêu âm: Phát hiện ổ mủ, dịch trong ổ bụng |
| Tiêu chảy | ||
| Đau bụng | ||
| Ra huyết âm đạo bất thường |
3. Cần làm gì khi vết mổ sau sinh có dấu hiệu nhiễm trùng?
Khi có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ nhiễm trùng vết mổ sau sinh, sản phụ cần:
– Liên hệ ngay với bác sĩ:
- Đây là việc quan trọng nhất cần làm. Bác sĩ sẽ khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời cho sản phụ.
- Cần cung cấp cho bác sĩ thông tin về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, các loại thuốc đang sử dụng,… để hỗ trợ chẩn đoán.
– Không tự ý bôi thuốc, đắp lá lên vết mổ:
- Việc tự ý sử dụng thuốc hoặc đắp lá có thể gây kích ứng, ảnh hưởng đến quá trình lành da và khiến tình trạng nhiễm trùng nặng thêm.
- Chỉ sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
– Chăm sóc vết mổ đúng cách:
- Giữ vết mổ luôn sạch sẽ, khô ráo.
- Vệ sinh vết mổ bằng nước muối sinh lý 0.9% ngày 2 lần.
- Thay băng gạc thường xuyên, theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Tránh để vết mổ tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn.
- Không sờ tay vào vết mổ.
– Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ:
- Ăn uống đa dạng, đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng, đặc biệt là protein, vitamin và khoáng chất.
- Uống nhiều nước, khoảng 2-3 lít mỗi ngày.
- Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng.
– Nghỉ ngơi hợp lý:
- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.
- Hạn chế vận động mạnh, tránh bế vật nặng.
- Đi lại nhẹ nhàng, tập các bài tập thể dục phù hợp sau sinh.
– Theo dõi sức khỏe:
- Thường xuyên theo dõi các dấu hiệu của nhiễm trùng, như sốt, đau nhức, sưng đỏ,…
- Đi khám lại theo lịch hẹn của bác sĩ.
4. Phòng ngừa nhiễm trùng vết mổ sau sinh
Để phòng ngừa nhiễm trùng vết mổ sau sinh, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Nâng cao ý thức vệ sinh, giữ vết mổ luôn sạch sẽ và khô ráo.
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng, tăng cường sức đề kháng.
- Vận động nhẹ nhàng, tránh bế vật nặng.
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc và chăm sóc vết mổ.
- Chọn cơ sở y tế uy tín, đảm bảo điều kiện vô trùng, an toàn.\
5. Lời kết
Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ nhiễm trùng vết mổ sau sinh, bạn hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và xử lý kịp thời.
Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán và điều trị của bác sĩ.
