Mẹ tôi năm nay 56 tuổi. Cách đây một tháng, mẹ tôi bị đau ngực, khó thở, phải nhập viện. Bác sĩ nói mẹ tôi bị thiếu máu cơ tim, đau dạ dày và cả gan nhiễm mỡ. Rất mong bác sĩ cho lời khuyên mẹ tôi nên ăn những loại thức ăn nào, chế độ sinh hoạt như thế nào tốt nhất?
Trả lời:
Tim bơm máu đi nuôi cơ thể và chính nó cũng được nuôi dưỡng bởi hệ thống mạch máu gọi là mạch vành. Thiếu máu cơ tim là khái niệm dùng chỉ bệnh lý hẹp mạch vành.
Bệnh lý hẹp mạch vành là tình trạng lớp nội mạc của mạch vành bị tổn thương, thường do những mảng xơ vữa, gây hẹp lòng mạch máu này. Khi các mảng xơ vữa hình thành nhiều hơn, lòng mạch càng hẹp khiến tim không nhận đủ máu nuôi dưỡng (thiếu máu cơ tim) gây ra triệu chứng đau thắt ngực, khó thở… Nếu một hoặc nhiều nhánh mạch vành bị tắc hoàn toàn (do mảng xơ vữa bị nứt, vỡ, loét hoặc do hình thành cục máu đông) sẽ gây ra nhồi máu cơ tim, có thể đưa tới choáng tim, suy tim, rối loạn nhịp tim, tử vong…
Bệnh lý hẹp mạch vành là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới.
Điều trị bệnh mạch vành phức tạp và tùy thuộc từng trường hợp cụ thể từ nhẹ tới nặng mà có phương pháp đơn giản đến phức tạp như: điều chỉnh lối sống, dùng thuốc, can thiệp động mạch vành qua da (nong bằng bóng, đặt giá đỡ), phẫu thuật bắc cầu mạch vành.
Việc có lối sống phù hợp giúp ngăn chặn và làm chậm diễn tiến của bệnh mạch vành. Mẹ bạn cần áp dụng những biện pháp sau trong sinh hoạt hàng ngày:
- Theo dõi và kiểm soát huyết áp, mức mỡ trong máu thường xuyên và giữ mỡ máu không cao.
- Sống vui khỏe, điều độ, có giờ giấc nghỉ ngơi, tránh để bị stress.
- Có chế độ ăn hợp lý, đủ dinh dưỡng, giàu vitamin: kiêng các loại thực phẩm có chứa nhiều mỡ (nội tạng động vật, tim, gan, thịt mỡ, bơ, lòng đỏ trứng, da gà, trứng cá…); ăn các loại rau tươi, hoa quả, các loại đậu và chế phẩm từ đậu nành, thịt nạc, cá, tôm…; hạn chế dùng trà đặc, cà phê; ít ăn mặn; không uống rượu, bia…
- Tránh để thừa cân: tính chỉ số BMI của mẹ bạn theo công thức CN/CC2 (CN: cân nặng tính bằng kg; CC: chiều cao tính bằng mét), nếu BMI ≥ 25 là có tình trạng thừa cân.
- Nếu mắc bệnh tiểu đường thì cần điều trị và kiểm soát tốt mức đường huyết.
- Thường xuyên vận động và tập thể dục ở mức vừa sức (đi bộ ngắn, tập thái cực quyền…). Tuy nhiên, cần tránh các hoạt động gắng sức nhiều, đột ngột (đi bộ nhanh, leo cầu thang…).
Trong sinh hoạt, nếu mẹ bạn khó thở, đau ngực nhiều, cần để mẹ bạn nằm yên tại chỗ ở tư thế nửa nằm nửa ngồi, tránh di chuyển, trấn an cho mẹ bạn yên tâm, cho mẹ bạn ngậm viên Risordan 5mg dưới lưỡi. Nếu triệu chứng không giảm hoặc nặng lên, bạn cần đưa mẹ tới bệnh viện ngay.
Bên cạnh đó, bạn cần đưa mẹ khám bệnh định kỳ để theo dõi và có phương thức điều trị kịp thời. Nếu có điều trị thuốc, cần tuân thủ theo chế độ điều trị của bác sĩ, không nên tự ý bỏ hoặc uống các loại thuốc theo mách bảo.
ThS. BS. Ngô Bảo Khoa (BV Đại học Y Dược TP.HCM)
