Sán lá gan lớn là một loại sán sống ký sinh trong cơ thể con người, tại Việt Nam và nhiều quốc gia số người nhiễm không ít. Vậy sán lá gan lớn có nguy hiểm không? Xét nghiệm sán lá gan lớn ở đâu và điều trị như thế nào?
1. Tổng quan về sán lá gan lớn
Bệnh sán lá gan gồm bệnh sán lá gan nhỏ (Clonorchiasis, Opisthorchiasis) và bệnh sán lá gan lớn (Fascioliasis)
Sán lá gan lớn là tên gọi của một loại ký sinh trùng gây bệnh cho cơ thể người, đây là một trong hai loại sán lá phổ biến là sán lá gan lớn ( ICD-10 B66.3: Fascioliasis) và sán lá gan nhỏ (ICD-10 B66.1: Clonorchiasis). Về ngoại hình, sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ tương đối giống nhau, chúng chỉ khác nhau về kích thước, sán lá gan nhỏ thường nhỏ hơn rất nhiều so với loại sán lá gan lớn.
Sán lá gan lớn khi trưởng thành sẽ sinh sống trong ống mật của nhóm động vật ăn cỏ như trâu, bò, sau đó chúng đẻ trứng. Những quả trứng này theo phân thải ra ngoài môi trường và sau khoảng 9 – 15 ngày, phôi bào phát triển thành ấu trùng lông. Trong môi trường thiên nhiên, sán lá gan lớn ưa thích môi trường nước, ấu trùng lông tơ có thể rũ bỏ trứng rồi thâm nhập vào cơ thể loài ốc Lymnaea. Sau khi trải qua các giai đoạn phát triển, tới hình dạng ấu trùng đuôi nó sẽ ra khỏi ốc và bám vào cây thủy sinh, trở thành hậu ấu trùng rụng đuôi.
Khi các loài động vật ăn cỏ hoặc con người ăn phải rau thủy sinh này, ấu trùng sẽ đi vào ruột non và biến thành sán non. Nó sẽ chui qua vách ruột, phúc mạc, đi vào gan và sinh sống tại các ống mật. Cũng có khi sán lá gan lớn lọt cả vào mạch máu và theo hệ tuần hoàn đi nhầm tới mắt, phổi hoặc mô dưới da.
Sán lá gan lớn phân bố chủ yếu ở miền Bắc Việt Nam, ngược lại ở miền Nam Việt Nam thường phát hiện sán lá gan nhỏ hơn.
2. Sán lá gan lớn có nguy hiểm không ?
Câu trả lời là: RẤT NGUY HIỂM. Sán lá gan lớn có thể gây áp xe gan nguy hiểm tới tính mạng.
Khi sán non xâm nhập vào mô gan và tìm đường tới ống mật, người bệnh sẽ trải qua các triệu chứng nhiễm độc như sốt nhẹ, nhức đầu, tiêu chảy, mệt mỏi, đau ở vị trí vùng hạ sườn phải. Khi khám sẽ quan sát thấy gan to, chạm vào thấy đau.
Nếu bệnh không được điều trị kịp thời, sán sẽ phát triển thành sán trưởng thành, cư trú trong ống mật, gây ra viêm ống mật cấp, táo bón và tiêu chảy, sốt kèm ớn lạnh, dị ứng, vàng da, rối loạn chức năng tiết mật, thể trạng suy yếu.
Bệnh sán lá gan lớn kéo dài trong nhiều năm nhưng hiếm khi tiến triển thành xơ gan, tuy nhiên sán lá gan lớn có thể gây áp xe gan nguy hiểm tới tính mạng.
Tóm lại, sán lá gan là một bệnh lý có mức độ nguy hiểm cao, nguy cơ gây tử vong lớn nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách.
3. Phát hiện sán lá gan lớn bằng xét nghiệm gì?
Có 02 xét nghiệm dùng để chẩn đoán xem một người có đang bị nhiễm sán lá gan lớn hay không:
- Xét nghiệm tìm trứng sán trong phân (Xét nghiệm phân theo phương pháp Kato).
- Xét nghiệm máu bằng kỹ thuật miễn dịch (ELISA) tìm kháng thể kháng sán lá gan lớn trong huyết thanh.
Trong khi đó, bệnh sán lá gan nhỏ có thể xét nghiệm tìm trứng sán trong phân hoặc dịch tá tràng.
4. Xét nghiệm sán lá gan ở đâu tại TP.HCM ?
Ở TP.HCM, Quý khách có thể xét nghiệm sán lá gan tại nhà (bao gồm sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ) qua dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà của VJcare. Điều dưỡng/ kỹ thuật viên xét nghiệm của chúng tôi sẽ tới tận nhà theo thời gian Quý khách đã đặt lịch để lấy mẫu xét nghiệm. Khi có kết quả xét nghiệm, VJcare sẽ gửi tới tận địa chỉ của Quý khách theo yêu cầu.
5. Xét nghiệm sán lá gan bao nhiêu tiền?
Giá xét nghiệm sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ tại VJcare là 120.000Đ/ xét nghiệm.
6. Điều trị sán lá gan lớn
Dựa trên từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định phương án điều trị phù hợp. Cụ thể: nếu bệnh đang ở thể nhẹ thì sẽ điều trị bằng thuốc, tuy nhiên nếu bệnh bước sang giai đoạn nặng như đã xuất hiện các ổ áp xe gan thì bên cạnh việc dùng thuốc tiêu diệt sán lá gan, bệnh nhân cần nhập viện để theo dõi.
7. Phòng ngừa sán lá gan lớn
Để phòng ngừa nguy cơ nhiễm sán lá gan lớn, chúng ta cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Luôn ăn chín uống sôi, vệ sinh sạch sẽ thực phẩm trước khi chế biến;
- Trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cũng cần rửa tay kỹ lưỡng bằng xà phòng diệt khuẩn;
- Không phóng uế bừa bãi;
- Quản lý tốt và dọn dẹp sạch sẽ phân chuồng của thú cưng,vật nuôi trong nhà;
- Tránh ăn các loại rau sống mọc dưới nước, rau mọc hoang dại mà không rửa lại kỹ;
- Nếu gia đình chăn thả gia súc, gia cầm thì nên tách biệt ra khỏi khu vực trồng rau.
8. Lời kết
Nguồn lây nhiễm sán lá gan (bao gồm cả sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ) chủ yếu qua việc ăn đồ sống hoặc chưa nấu chín kỹ. Chính vì vậy, chúng ta nên sớm từ bỏ sở thích ăn đồ sống, đồ tái và luôn phải để ý các dấu hiệu bất thường nghi ngờ mắc sán lá gan để được điều trị kịp thời.
Đối với những người có thói quen ăn đồ sống hay chưa được nấu chín kỹ, tốt nhất hãy đi khám ngay nếu nhận thấy bản thân xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau bụng âm ỉ vùng hạ sườn phải, rối loạn tiêu hóa, tránh để biến chứng nghiêm trọng xảy ra gây khó khăn cho việc điều trị.
Tham khảo: Bệnh sán lá gan lớn có nguy hiểm không ? (ykhoatamduc.vn)
