Quy trình điều dưỡng 4 bước tại Việt Nam

Quy trình điều dưỡng bao gồm các bước mà người điều dưỡng khi chăm sóc người bệnh cần phải trải qua để hướng tới kết quả mong muốn. Quy trình này được phát triển từ Học thuyết Khoa học giải quyết vấn đề nhằm tạo sự an toàn và hiệu quả của việc chăm sóc và điều trị cho người bệnh.

Một trong những chức năng điều dưỡng là thực hành chăm sóc người bệnh và chức năng của người quản lý điều dưỡng trong đó có chức năng quản lý chuyên môn. Đối tượng chăm sóc của điều dưỡng là người bệnh, là con người, do đó khi chăm sóc điều trị chúng ta cần phải có những quyết đoán thật chính xác, mọi hành vi thực hiện trên người bệnh cần phải được cân nhắc, việc làm nào cần ưu tiên làm trước, việc nào thực hiện sau.

Muốn thực hiện quy trình chăm sóc được hiệu quả người điều dưỡng cần thông suốt các bước tiến hành và phải có những kiến thức khoa học cơ sở như Sinh lý học, Tâm lý học, Dược lý học, Bệnh học v.v.. lẫn kiến thức chuyên môn điều dưỡng đã được trang bị trong quá trình đào tạo và những kinh nghiệm tích lũy trong quá trình chăm sóc thực tế trên người bệnh.

1. Tìm hiểu Quy trình chăm sóc của điều dưỡng

1.1. Định nghĩa Quy trình chăm sóc của điều dưỡng:

Theo định nghĩa thông thường, quy trình là một vòng tròn khép kín, bao gồm nhiều bước phải trải qua nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Quy trình chăm sóc của điều dưỡng là một quy trình bao gồm nhiều bước mà người iều dưỡng phải trải qua gồm hàng loạt các họat động theo môt kế họach đã được định trước để hướng đến kết quả chăm sóc người bệnh mà mình mong muốn.

1.2. Nguồn gốc của quy trình chăm sóc

Quy trình chăm sóc được phát triển từ Học thuyết Khoa học giải quyết vấn đề. Học thuyết này đã được các nhà nghiên cứu khoa học khám phá ra nhằm tạo sự an toàn và hiệu quả của việc chăm sóc và điều trị cho người bệnh. Quy trình chăm sóc của điều dưỡng gồm 07 bước sau:

1. Xác định vấn đề.
2. Thu thập các thông tin liên quan.
3. Đặt giả định cách giải quyết.
4. Đề nghị kế hoạch hành động.
5. Thực nghiệm và khảo sát kết quả.
6. Rút ra kết luận có ý nghĩa.
7. Đánh giá cách giải quyết và tái thẩm định.

Qua nghiên cứu các bước của phương pháp khoa học giải quyết vấn đề, các nhà nghiên cứu nhận ra rằng nếu áp dụng vào việc chăm sóc người bệnh thì quy trình 07 bước này chưa hoàn chỉnh, cần kết hợp thêm những sự sáng tạo bao gồm:

1. Kinh nghiệm để giải quyết các vấn đề: kinh nghịêm sẽ giúp việc giải quyết nhanh chóng, hiệu quả hơn. Kinh nghiệm phát xuất từ quá trình thực hành thường xuyên.
2. Sự thích nghi: các phương tiện hiện tại có tại đơn vị, nên sử dụng thế nào để đạt hiệu quả. Người được sử dụng có thích nghi với cách giải quyết vấn đề hay không?
3. Sự nhạy bén: phát hiện kịp thời các vấn đề đang xảy ra, hoặc có nguy cơ sẽ xảy ra.
4. Kiến thức: phân tích sự việc, xem mức độ nguy cơ, thời gian cần giải quyết.
5. Quy trình chăm sóc: qua quá trình từ giải quyết vấn đề, kết hợp sự sáng tạo trong nghề nghiệp, các nhà điều dưỡng học đã nghiên cứu quy trình chăm sóc. Từ khoa học giải quyết vấn đề, điều dưỡng xác định những vấn đề khó khăn của người bệnh và cung cấp một cấu trúc dịch vụ chăm sóc, dựa vào mục tiêu và hướng tới hiệu quả cuối cùng.

2. Ý nghĩa và Mục đích của quy trình điều dưỡng

• Là những bước mà người điều dưỡng phải trải qua để đạt được mục tiêu chăm sóc người bệnh.
• Không bỏ sót công việc chăm sóc người bệnh.
• Việc chăm sóc được thực hiện liên tục.
• Có kinh nghiệm cải tiến nâng cao kiến thức và nghiệp vụ.
• Giúp người điều dưỡng có trách nhiệm, ý thức được việc mình làm.
• Là thông tin về bệnh nhân giữa các điều dưỡng, các nhân viên.
• Giúp việc quản lý điều dưỡng được tốt, điều dưỡng trưởng đánh giá được trình độ, khả năng của nhân viên mình.
• Quy trách nhiệm cho người điều dưỡng.
• Qua tài liệu này có thể thống kê công tác nghiên cứu khoa điều dưỡng.
• Trong vấn đề đào tạo, kế hoạch chăm sóc giúp cho hướng dẫn công tác chăm sóc bệnh hay truyền đạt kinh nghiệm lâm sàng giải quyết tình huống trong chăm sóc.
• Đối với bệnh nhân khi có kế hoạch chăm sóc hoàn chỉnh họ yên tâm tin tưởng trong vấn đề chăm sóc vì đây là công việc mang tính chất khoa học.

3. Quy trình chăm sóc của điều Dưỡng

Trong công tác chăm sóc điều dưỡng ở nước ta, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác định về chức năng nhiệm vụ của điều dưỡng ở các nước phát triển gồm 3 chức năng: chức năng chủ động, chức năng phụ thuộc và chức năng phối hợp. Quy trình chăm sóc ở Việt Nam ta tiến hành 04 bước, đó là:

1. Nhận định.
2. Lập kế hoạch điều dưỡng.
3. Thực hiện kế hoạch điều dưỡng.
4. Đánh giá.

Nhiệm vụ và yêu cầu cụ thể của từng bước:

Bước 1. Nhận định người bệnh

• Thu thập mọi thông tin về người bệnh. Cần tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, nếu cần có thể tiếp xúc với gia đình người bệnh.
• Nhận định người bệnh là một quy trình gồm: Khai thác tiền sử; Các kết quả khám thực thể; Ghi nhận các dấu hiệu sinh tồn, cân nặng; Hồ sơ điều trị; Các kết quả xét nghiệm cận lâm sàng của người bệnh; Những dữ liệu chủ quan hoặc khách quan; Dữ liệu chủ quan do người bệnh thông báo; Dữ liệu khách quan do người điều dưỡng xem xét, nhận định qua sự quan sát tiếp xúc người bệnh; Khai thác tiền sử bệnh;
• Chuẩn bị người bệnh trước khi khám
• Che kín các nơi khi bỏ quần áo họ ra bằng drap (vải trải) đắp.
• Luôn giải thích cho họ hiểu điều mình sẽ làm trong quá trình khám cho người bệnh.
• Sắp xếp dụng cụ thuận tiện.
• Ghi vào phiếu theo dõi và chăm sóc. Khi ghi chép nên tận dụng kỹ năng.
• Ghi hồ sơ lưu. Phần này người điều dưỡng phải tận dụng kỹ năng Kỹ năng giao tiếp; Kỹ năng nghe; Kỹ năng ra quyết định (xem vấn đề nào cần xử trí trước, cần sắp xếp thứ tự ưu tiên trong quy trình).

Bước 2. Lập kế hoạch điều dưỡng

• Xác định mục tiêu chăm sóc
• Xác định ưu tiên: những vấn đề nào ảnh hưởng đến khả năng sống còn của bệnh nhân thì đưa lên trên, hoặc nếu không thực hiện thì để lại di chứng cho người bệnh.Xác định ưu tiên dựa vào 14 yêu cầu cơ bản.
• Xác định vấn đề trước mắt: những vấn đề xảy ra trong hiện tại, trong thời gian ngắn và cần có sự can thiệp ngay.
• Xác định vấn đề lâu dài: những vấn đề có thể xảy ra trong hiện tại và kéo dài, hoặc những vấn đề có thể xảy ra biến chứng.

Các kế hoạch lập ra nên đi từ các việc chăm sóc đơn giản đến phức tạp, những dự trù trên bệnh nhân để đạt được kế hoạch chăm sóc.

Bước 3. Thực hiện chăm sóc

• Các kế hoạch nên có khả năng thực thi
• Kế hoạch trước mắt theo các vấn đề ưu tiên đã đạt được xác định.
• Kế hoạch giải quyết các vấn đề trước mắt làm ngay.
• Kế hoạch ưu tiên cũng phải đề ra.
• Việc phải làm từ kế hoạch đặt ra, làm đến khi nào có kết quả chứ không làm hết kế hoạch.

Bước 4. Đánh giá

• Có tiêu chuẩn đánh giá từng vấn đề (dựa vào mục tiêu), không được nói chung chung và dựa vào hỏi bệnh nhân.
• Đánh giá xem việc chăm sóc ở mức độ nào để kết thúc công việc, hoặc bổ sung hoặc thay đổi.
• Phải đánh giá kết quả, ghi tình trạng hiện tại, các số liệu.
• Lượng giá trong khi thực hiện, sau khi thực hiện và tái thẩm định lại.
• Chú ý: khi nhận định thăm khám bệnh nhân và đánh giá sau khi chăm sóc thì phải ghi rõ số liệu tình trạng bệnh nhân để so sánh và đánh giá việc thực hiện cho bệnh nhân. ví dụ: sốt bao nhiêu độ.

Trên đây một số thông tin là quy trình chăm sóc của điều dưỡng được phát triển từ Học thuyết Khoa học giải quyết vấn đề và quy trình chăm sóc của điều dưỡng tại Việt Nam theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Điều dưỡng viên cần tuân thủ theo quy trình trên để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả của việc chăm sóc và điều trị cho người bệnh.

Nguồn: ASIA Health (TH)